Απόδραση στα Τζουμέρκα

ΔΗΜΟΣ ΒΟΡΕΙΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝΟ Δήμος Βορείων Τζουμέρκων καλύπτει μια ορεινή, στο μεγαλύτερο μέρος της, περιοχή με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος. Εκτείνεται από τα όρια του λεκανοπεδίου Ιωαννίνων μέχρι τις κορυφογραμμές των Τζουμέρκων και του Περιστερίου και διατρέχεται από τον Καλαρρύτικο και τον Άραχθο ποταμό. Ο τόπος είναι πλούσιος σε ιστορία, παράδοση και πολιτισμό και έχει μεγάλες και ευοίωνες προοπτικές ανάπτυξης τόσο στον πρωτογενή τομέα, όσο και στις τουριστικές δραστηριότητες.

ΠΡΑΜΑΝΤΑ - ΤΟ ΚΕΦΑΛΟΧΩΡΙ ΤΩΝ ΤΖΟΥΜΕΡΚΩΝ
Έδρα του δήμου Βόρειων Τζουμέρκων τα Πράμαντα είναι χτισμένα αμφιθεατρικά στις πλαγιές της κορυφής Στρογγούλας, διοικητικό και οικονομικό κέντρο όλης της γύρω περιοχής, κωμόπολη με πλούσια παράδοση και ιστορία. Τα Πράμαντα βρίσκονται στο κέντρο των Τζουμερκοχωρίων των Νομών Ιωαννίνων και Άρτας. Λίγο πιο ‘έξω από τα Πράμαντα ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αρκετούς καταρράκτες, το σπήλαιο «Ανεμότρυπα», το μοναστήρι της Αγ. Παρασκευής, το καταφύγιο στους πρόποδες της Σρογγούλας που είναι χτισμένο σε ένα καταπληκτικό οροπέδιο, το κρησφύγετο του Κατσαντώνη, την καταπληκτική εκκλησία της Αγ. Παρασκευής και τη βρύση «Αράπης» στη κεντρική πλατεία. Σε μικρή απόσταση την πέτρινη γέφυρα Πλάκας (μεγαλύτερο μονότοξο γεφύρι στα Βαλκάνια) και το Μοναστήρι Πλάκας Μουχούστη που βρίσκεται στους Ραφταναίους, το κουκλίστικο Αμπελοχώρι με το πέτρινο γεφύρι Πολιτσάς, τον παραδοσιακό νερόμυλο στους Χριστούς και το εργαστήρι αρχαίων μουσικών οργάνων και κοσμημάτων του Γιώργου Πολύζου στον καταπράσινο οικισμό Τσόπελα.

ΣΥΡΡΑΚΟ
Το Συρράκο είναι χτισμένο σε μία πλαγιά του όρους Λάκμος, σε υψόμετρο 1.150 μέτρων. Το Συρράκο στέκεται πάνω από την χαράδρα του ποταμού Χρούσια, παραπόταμου του Καλαρρύτικου και απέναντι του αντικρίζει τα επιβλητικά Τζουμέρκα. Απέχει 25 λεπτά από την έδρα του δήμου Βόρειων Τζουμέρκων Πράμαντα.

Το Συρράκο διατηρεί αναλλοίωτη την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική με τα πετρόχτιστα σπίτια, με στέγες από σχιστόλιθο και δεν επιτρέπονται μηχανοκίνητα οχήματα, με αποτέλεσμα να διατηρείται άθικτο το παραδοσιακό του χρώμα. Η είσοδος οχημάτων επιτρέπεται μέχρι την είσοδο του χωριού είτε από την κύρια είσοδο είτε από τον περιφερειακό.

Το Συρράκο χτίστηκε περίπου τον 15ο αιώνα μ.Χ. και στη διάρκεια της τουρκοκρατίας γνώρισε σημαντική οικονομική ανάπτυξη χάρη στα μεγάλα κοπάδια γιδοπροβάτων, στο εμπόριο και στην αργυροχρυσοχοΐα που διαδόθηκε στο χωριό από τους γειτονικούς Καλαρρύτες. Από το Συρράκο κατάγονται σημαντικές προσωπικότητες που έπαιξαν ρόλο στη χώρα μας, όπως ο Ιωάννης Κωλλέτης, Κώστας Κρυστάλης και Γεώργιος Ζαλοκώστας.

ΤΣΟΠΕΛΑΣ
Ο Τσόπελας, «χωριό της τέχνης» όπως αποκαλείται στη περιοχή, είναι οικισμός των Πραμάντων, χτισμένος αμφιθεατρικά στους πρόποδες των Τζουμέρκων και σε υψόμετρο 840 -1020μ. Στο καταπράσινο από έλατα οικισμό που δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από την ομορφιά των πασίγνωστων Άλπεων μπορούν όλοι να θαυμάσουν τα αρχαία μουσικά όργανα και κοσμήματα του Γιώργου Πολύζου. Το χωριό διακρίνεται για τις υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις του και την σχέση του με την ρεμπέτικη μουσική. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι τα περισσότερα ξενοδοχεία των Τζουμέρκων έχουν κατασκευασθεί σε αυτό το χωριό.

ΚΑΛΑΡΡΥΤΕΣ
Οι Καλαρρύτες είναι κτισμένοι στο χείλος της απότομης χαράδρας που καταλήγει στον ποταμό Καλαρρύτικο, σε υψόμετρο 1200 μ. Τα αρχαιολογικά ευρήματα μαρτυρούν ότι, από την εποχή του χαλκού, κάτοικοι βρέθηκαν σε αυτή την περιοχή. Στην αρχαιολογική θέση Άβατος, που βρίσκεται Β.Α. των Καλαρρυτών στην απόκρημνη πλαγιά από την πλευρά του ποταμού Καρλίμπου, παραπόταμου του Καλαρρύτικου, έχουν βρεθεί λείψανα τείχους αρχαίας μικρής πόλης. Πιθανολογείται ότι πρόκειται για την αρχαία πόλη της Αθαμανίας Άκανθα/ος. Διακρίνονται επίσης μια πύλη και πύργος. Ο οικισμός ήκμασε ιδιαίτερα τον 18ο αι. με το εμπόριο (υφαντά, μετάξι από τη Θεσσαλία, ακατέργαστα δέρματα ζώων κ. ά.) και την ανάπτυξη της χειροτεχνίας (έργα σε ασήμι και χρυσό)· κατά την περίοδο αυτή αρκετοί κάτοικοι των Καλαρρυτών διατηρούσαν εμπορικούς οίκους σε πολλά ευρωπαϊκά κέντρα. Απέχει 20 λεπτά από την έδρα του δήμου Βόρειων Τζουμέρκων Πράμαντα.

ΜΕΛΙΣΣΟΥΡΓΟΙ
Οι Μελισσουργοί είναι Τζουμερκοχώρι του Νομού Άρτας και απέχει 5 λεπτά από Τα Πράμαντα. Το χωριό είναι χτισμένο σε κοιλάδα σε υψόμετρο 870μ. Η ονομασία του χωριού έχει να κάνει με την εργατικότητα των κατοίκων, όπως η μέλισσα θεωρείται υπόδειγμα εργατικότητας. Απέναντι από το χωριό είναι το μοναστήρι της Θεοτόκου που χτίστηκε το 1745. Σε όλη τη περιφέρεια του χωριού υπάρχουν πάρα πολλές πηγές. Η καταπληκτική τοποθεσία του και το πάντρεμα των παλιών και νέων οικιών κατατάσει τους Μελισσουργούς στα πιο όμορφα Τζουμερκοχώρια.

ΒΟΥΛΓΑΡΕΛΙ
Το Βουργαρέλι Τζουμερκοχώρι του Νομού Άρτης βρίσκεται στη νότια πλευρά των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 800 περίπου μέτρων, ανάμεσα σε δύο ελατοσκέπαστες λοφοσειρές, του Προφήτη Ηλία ανατολικά και της Ομαλής δυτικά, που το προστατεύουν σαν φυσική αγκαλιά.

Τα σπουδαιότερα αξιοθέατα της περιοχής είναι η ονομαστή Κόκκινη Εκκλησιά και το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.

KOKKINH EKKΛΗΣΙΑΗ Κόκκινη Εκκλησιά ή Παναγία Βελλάς χτίστηκε το 1281 και είναι ένα από τα σημαντικότερα μνημεία που δημιούργησε κατά τον 13ο αιώνα στην Ήπειρο η ένδοξος δυναστεία των Κομνηνοδουκάδων.

Είναι δίστηλος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με μία μόνο τρίπλευρη αψίδα και με τριμερή νάρθηκα.

Ο ακαδημαϊκός Αναστάσιος Ορλάνδος αναφέρει σχετικά με το όνομα: Η ονομασία Κόκκινη Εκκλησιά οφείλεται προφανώς στο ζωηρώς ερυθρό χρώμα των πλίνθων, από τις οποίες αποτελείται η τοιχοποιϊα του ναού. Παναγία Βελλάς δε ονομάστηκε λόγω της σχέσης της με την επισκοπή ή τη μονή Βελλάς, κωμόπολη στην αρχαία Φωτίκη, παρά τον ποταμό Θύαμη.

Στις τοιχογραφίες που διατηρούνται αποσπασματικά και με φθορές και χρονολογούνται στα 1295, εικονίζονται άγιοι και λαϊκοί, όπως οι κτήτορες Θεόδωρος Τσιμισκής και η σύζυγος του Μαρία, ο αδελφός του Ιωάννης και η σύζυγός του Άννα, οι δεσπόται Νικηφόρος και Άννα.

Ο ναός είναι αφιερωμένος στο Γενέσιον της Θεοτόκου και γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου

Το Μοναστήρι του Αγίου ΓεωργίουΤριγυρισμένο από πυκνό ελατόδασος, στα βόρεια του χωριού, βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Θεμελιώθηκε το 1690 περίπου και ανιστορήθηκε το 1714, σύμφωνα με επιγραφή που βρίσκεται στον τοίχο μεταξύ πρόναου και καθολικού. Το 1957 κρίθηκε διατηρητέο ιστορικό μνημείο.

Στα χρόνια της τουρκοκρατίας αλλά και της κατοχής υπήρξε πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο, εστία προσφοράς και στήριξης του πληθυσμού όλης της περιοχής των Τζουμέρκων. Εδώ κατέφυγαν το 1800 οι Σουλιώτικες φάρες των Μποτσαραίων. Εδώ συγκεντρώθηκαν την άνοιξη του 1821 οι οπλαρχηγοί των Τζουμέρκων , του Ραδοβιζίου και του Ξηρομέρου για να συντονίσουν τον αγώνα και να κηρύξουν την επανάσταση στην περιοχή της Άρτας. Εδώ βρήκαν καταφύγιο οι Βουργαρελιώτες όταν οι Γερμανοί βομβάρδισαν και έκαψαν το χωριό το 1943.

ΑθαμάνιοΤο Αθαμάνιο είναι κτισμένο αμφιθεατρικά στις παρυφές των Τζουμέρκων και σε υψόμετρο από 650 μ. έως 1.000 μ. και επί τουρκοκρατίας λεγόταν Λουψίστα. Το 1928 βαφτίστηκε Λειψό και το 1950 απέκτησε το σημερινό του όνομα. Σήμερα στο Αθαμάνιο διαμένουν περίπου 300 μόνιμοι κάτοικοι. Από τον κεντρικό δρόμο ξεκινάει ένας άλλος επαρχιακός, που περνάει μέσα από το χωριό, ανεβαίνει ψηλά στα τελευταία σπίτια και καταλήγει ύστερα από 11 συναρπαστικά χλμ. στα απομονωμένα Θεοδώριανα

ΘΕΟΔΩΡΙΑΝΑΕίναι χτισμένα στα 1.000 μ. υψόμετρο και αναμφισβήτητα είναι ένα από τα πιο πλούσια σε υδάτινους πόρους ελληνικά χωριά. Γύρω από τα Θεοδώριανα υπάρχουν 70 πηγές, άφθονα νερά κυλούν παντού, χειμώνα καλοκαίρι. Εδώ μένουν μόνιμα περίπου 150 κάτοικοι αλλά το καλοκαίρι αυτοί διπλασιάζονται. Οι τυχεροί φυσιολάτρες που θα φτάσουν μέχρι το χωριό δεν πρέπει να παραλείψουν μια βόλτα μέχρι τους πανέμορφους καταρράκτες της Σούδας.

πηγη: